สิริราชพัสตราบรมราชินีนาถ: สำรวจมรดกแฟชั่นของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ณ พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ

นิทรรศการ "สิริราชพัสตราบรมราชินีนาถ" ณ พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ เป็นนิทรรศการทรงคุณค่าที่บอกเล่าถึงบทบาทของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงในการเปลี่ยนแปลงวงการแฟชั่นไทย ทั้งในฐานะทูตวัฒนธรรมและสตรีที่แต่งพระองค์งดงามที่สุดในโลก นิทรรศการนี้เผยแพร่พระราชกรณียกิจที่พระองค์ทรงยกระดับมรดกวัฒนธรรมไทยสู่เวทีโลกผ่านฉลองพระองค์ และการออกแบบเครื่องแต่งกายในแต่ละยุคสมัย

วิสัยทัศน์ของสมเด็จพระบรมราชชนนี และเครื่องแต่งกายประจำชาติ

ในช่วงทศวรรษ 1960 สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีพระราชวินิจฉัยให้มี ชุดไทยพระราชนิยม โดยทรงได้รับแรงบันดาลใจจากธรรมเนียมการแต่งกายของสตรีไทยในราชสำนักสมัยโบราณ และทรงร่วมมือกับช่างฝีมือและนักวิชาการ เพื่อฟื้นฟูและพัฒนาหัตถศิลป์ไทยที่สืบทอดมายาวนาน ซึ่งเป็นพระราชปณิธานในการ อนุรักษ์และเผยแพร่มรดกทางวัฒนธรรมไทยสู่ระดับนานาชาติ

ในช่วงสงครามเย็นและการปลดปล่อยอาณานิคมนั้น เรื่อง อัตลักษณ์ประจำชาติ เป็นประเด็นสำคัญบนเวทีโลก สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมีพระวิสัยทัศน์ในการสร้างสรรค์ ชุดประจำชาติไทย แต่ละแบบมีความงดงามอันเป็นเอกลักษณ์ ได้แก่

• ชุดไทยบรมพิมาน: ชุดราตรีเต็มยศ ปักลวดลายอย่างประณีต

• ชุดไทยศิวาลัย: ชุดไทยที่สง่างาม ประกอบด้วยเสื้อแขนยาวและผ้านุ่ง

• ชุดไทยจักรี: ชุดไทยที่หรูหรา โดดเด่นด้วยสไบที่มีลักษณะคล้ายผ้าคลุมไหล่

การแต่งกายเหล่านี้สะท้อนถึงการผสานธรรมเนียมการแต่งกายของสตรีไทยในราชสำนักสมัยโบราณให้เข้ากับยุคสมัยปัจจุบันทำให้ชุดไทยพระราชนิยม เหมาะสำหรับระดับนานาชาติ และยังช่วยส่งเสริมอัตลักษณ์วัฒนธรรมไทยให้เป็นที่รู้จักทั่วโลกอีกด้วย

บทบาทของปิแอร์ บัลแมง

ในปี พ.ศ. 2503 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และ สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้เสด็จพระราชดำเนินเยือน 15 ประเทศทางตะวันตกอย่างเป็นทางการ นับเป็นโอกาสสำคัญที่นานาชาติจะได้รู้จักพระองค์ทั้งสองเป็นครั้งแรก ในการเสด็จฯ เยือนครั้งประวัติศาสตร์ที่กินระยะเวลาถึง 6 เดือนนี้ สมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทรงมอบหมายให้ ปิแอร์ บัลแมง นักออกแบบเสื้อผ้าชั้นสูงจากกรุงปารีส ออกแบบฉลองพระองค์ที่เหมาะสมกับฤดูกาลและทันสมัย

บัลแมงได้สร้างสรรค์คอลเลกชันที่งามสง่าทรงคุณค่ามีความหรูหราเหนือกาลเวลา ทั้งฉลองพระองค์ชุดกลางวัน ฉลองพระองค์ชุดราตรีสั้น และฉลองพระองค์ชุดราตรี ผลงานของเขามีเอกลักษณ์เฉพาะตัว เช่น ฉลองพระองค์คลุมและพระองค์ชุดราตรีสั้นที่ตกแต่งด้วยโบว์เล็กๆ สายคาดแบบโอบิ เทคนิคการจับเดรป และโบว์ขนาดใหญ่ อีกทั้งยังเสริมรายละเอียดอย่าง ดอกไม้ผ้าไหมขนาดใหญ่ประดับบนปกเสื้อหรือช่วงอก นอกจากนี้บัลแมงยังดูแลการจัดหา เครื่องประดับ พระมาลา ฉลองพระองค์คลุมขนสัตว์ และผ้าคลุมไหล่ เพื่อให้ได้ฉลองพระองค์ที่สมบูรณ์แบบและเข้ากันอย่างลงตัว

บัลแมงได้ร่วมงานกับ ฟรองซัวส์ เลอซาจ ที่เป็นผู้ดูแลงานปักฉลองพระองค์สำหรับงานพิธีการของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ทั้งสองมีบทบาทสำคัญในการตัดเย็บฉลองพระองค์เป็นระยะเวลานานถึง 22 ปี นอกจากการออกแบบ ฉลองพระองค์สไตล์ตะวันตก สำหรับการเสด็จฯ เยือนต่างประเทศแล้ว บัลแมงและเลอซาจยังมีส่วนสำคัญในการสร้างสรรค์ฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยมให้เป็นรูปเป็นร่าง โดยนำผ้าไหมไทยที่ผลิตจากมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ มาใช้ในการตัดเย็บฉลองพระองค์ตั้งแต่ช่วงต้นทศวรรษ 1970 เป็นต้นมา รวมทั้งยังนำผ้าไหมเหล่านี้มาตัดเย็บฉลองพระองค์สไตล์ตะวันตกของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงอีกด้วย

การร่วมงานระหว่างบัลแมงและสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง คือการผสมผสานระหว่างศิลปะแบบไทยและแฟชั่นตะวันตกได้อย่างลงตัว นอกจากนี้บัลแมงยังได้คิดค้นเทคนิคใหม่ๆ เช่น การนำวัสดุพื้นถิ่นต่างๆ อย่างขนนกและเปลือกแมลง มาผสมผสานในการทอผ้า ทำให้เกิดลวดลายที่ละเอียดอ่อนและมีเอกลักษณ์

ดังนั้นปิแอร์ บัลแมง จึงนับเป็นนักออกแบบเพียงไม่กี่คนที่มีบทบาทสำคัญอย่างยิ่งต่อฉลองพระองค์ของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง ผลงานของเขาโดดเด่นด้วย ความงดงามไร้กาลเวลา รายละเอียดอันประณีต และความลงตัวของความสง่างามและความทันสมัย บัลแมงช่วยให้ฉลองพระองค์ของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงโดดเด่นในเวทีแฟชั่นโลกและยังช่วยเผยแพร่มรดกทางหัตถศิลป์ไทยไปสู่สายตาชาวโลกได้เป็นอย่างดี

การอนุรักษ์ผ้าทอไทยของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง

นอกจากฉลองพระองค์แล้วสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงยังทรงส่งเสริมและอนุรักษ์ผ้าทอไทยอย่างต่อเนื่อง ในปี พ.ศ. 2519 พระองค์ทรงก่อตั้ง มูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เพื่อส่งเสริมอาชีพเสริมแก่ประชาชนในชนบท และฟื้นฟูและสืบสานงานหัตถศิลป์ดั้งเดิมของไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การทอผ้าไหมไทย ความพยายามของมูลนิธิส่งเสริมศิลปาชีพฯ ช่วยให้ชื่อเสียงของผ้าไหมไทยดังไปสู่ระดับโลก และยังสร้างรายได้ รวมทั้งความเป็นอยู่ที่ยั่งยืนให้กับช่างฝีมือในท้องถิ่นเป็นจำนวนมาก

การสนับสนุนด้านผ้าทอไทยของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงยังเกี่ยวข้องกับวิสัยทัศน์ด้านการพัฒนาอย่างยั่งยืน ของพระองค์ด้วย ทรงให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์งานศิลปหัตถกรรมไทยให้คงอยู่และได้รับสืบสานต่อในปัจจุบัน

ไฮไลต์ของนิทรรศการ

นิทรรศการ "สิริราชพัสตราบรมราชินีนาถ" จัดแสดงฉลองพระองค์อันเป็นเอกลักษณ์ของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวง โดยผู้เข้าชมสามารถพบกับ

• ฉลองพระองค์ออกแบบโดยปิแอร์ บัลแมง: ฉลองพระองค์ชุดกระโปรงและฉลองพระองค์ชุดราตรีที่สะท้อนถึงพระสิริโฉมอันสง่างามของพระองค์ และการผสมผสานระหว่างผ้าไหมไทยและแฟชั่นชั้นสูงกันอย่างลงตัว

• ฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยม: นำเสนอพัฒนาการของฉลองพระองค์ชุดไทยพระราชนิยม พร้อมคำอธิบายถึงความสำคัญทางวัฒนธรรมของแต่ละแบบ

• สื่อมัลติมีเดีย: วิดีโอและภาพถ่ายหายากจากการเสด็จฯ เยือนต่างประเทศและการปฏิบัติพระราชกรณียกิจที่สะท้อนบทบาทของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงในฐานะ ทูตวัฒนธรรมของประเทศไทย

มรดกและความยั่งยืน

วิสัยทัศน์อันกว้างไกลของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงสะท้อนอยู่ในความสง่างามและความแปลกใหม่ของฉลองพระองค์ ซึ่งกลายเป็นเอกลักษณ์อันโดดเด่น ด้วยการผสมผสานระหว่างความคิดสร้างสรรค์และการอนุรักษ์หัตถศิลป์วัฒนธรรม พระองค์ทรงสร้างอัตลักษณ์ที่โดดเด่นให้แก่ชุดไทยพระราชนิยมและทรงยกระดับประเทศไทยให้เป็นศูนย์กลางด้านศิลปะและวัฒนธรรมระดับโลก นิทรรศการนี้เป็นเครื่องเตือนใจถึงพระราชกรณียกิจอันทรงคุณค่าของพระองค์ในการส่งเสริมมรดกทางวัฒนธรรมไทย และการสืบทอดภูมิปัญญาท้องถิ่นอย่างงดงาม

นิทรรศการ สิริราชพัสตราบรมราชินีนาถ จัดแสดง ณ พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ในพระบรมมหาราชวัง เพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวงในการอนุรักษ์ศิลปะแห่งแผ่นดินไทย

ข้อมูลสำหรับผู้เข้าชม

• เวลาทำการ: เปิดทำการทุกวัน เวลา 09.00 – 16.30 น. (จำหน่ายบัตรเข้าชมรอบสุดท้ายเวลา 15.30 น.)

• ค่าธรรมเนียมเข้าชม:

  • สำหรับผู้มีบัตรเข้าชมพระบรมมหาราชวัง: สามารถเข้าชมพิพิธภัณฑ์ได้โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม และกรุณาแสดงบัตรเข้าพระบรมมหาราชวังที่จุดจำหน่ายบัตรเข้าชมของพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ 

  • **สำหรับผู้ที่ต้องการเข้าชมเฉพาะพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ **:

    • ผู้ใหญ่: 150 บาท

    • ผู้สูงอายุ (65 ปีขึ้นไป): 80 บาท

    • นักเรียน (แสดงบัตรนักเรียน): 50 บาท

    • เยาวชน (อายุ 12-18 ปี): 50 บาท

    • เด็ก (อายุต่ำกว่า 12 ปี): ฟรี

สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่: https://www.facebook.com/qsmtthailand